მოსკოვის სამიზნე – ოპოზიცია, ვაშინგტონის – “ისლამური სახელმწიფო”

კითხვის დრო: 5 წუთი

კითხვის დრო: 5 წუთი

siriis_surati
50
VIEWS

11 დეკემბერს, რუსული სააგენტო სპუტნიკის ქართული ინტერნეტ გამოცემის ვებ-გვერდზე გამოქვეყნდა მასალა, სადაც მოყვანილია რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს ოფიციალური წარმომადგენლის მარია ზახაროვას განცხადება იმის შესაბ, თითქოს სირიაში აშშ-ს მეთაურობით შექმნილი კოალიციის ბრძოლა „ისლამურ სახელმწიფოსთან” რეალურ ტერორიზმთან ბრძოლის იმიტაციაა, ხოლო აშშ-ს პოზიცია – პოლიტიზირებული.

მანამდე ანალოგიური ბრალდება აშშ-ს რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, იგორ კონაშენკოვმაც წაუყენა და განაცხადა, რომ “ამერიკული ავიაცია დაახლოებით ერთი წელია ახორციელებს საჰაერო დარტყმებს, თუმცა მათი სამიზნე ტერორისტული დაჯგუფებები იშვიათად ყოფილა.”

რუსეთის ფედერაციის მიმართ ბრალდებები, თავის მხრივ, აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის სპიკერს ჯონ კირბისაც ჰქონდა. 7 ოქტომბრის განცხადებაში მან მოიყვანა სტატისტიკა: „სირიაში რუსული ავიადარტყმების 90%-ზე მეტი მიმართული არ იყო ტერორისტული დაჯგუფება “ისლამური სახელმწიფოსა” და “ალ-ქაიდას” წინააღმდეგ. ბომბავდნენ უმეტესწილად ოპოზიციურ ჯგუფებს, რომლებსაც სირიისთვის უკეთესი მომავალი სურთ და არ უნდათ, რომ ასადის რეჟიმი ხელისუფლებაში დარჩეს”.

სირიაში სამთავრობო და ოპოზიციურ ძალებს შორის სამხედრო კონფლიქტი 2011 წლის მარტში დაიწყო. ანტისახელისუფლებო აქციების ძალისმიერი გზით დარბევების შემდეგ შეერთებულმა შტატებმა, ბრიტანეთმა, კანადა, პოლონეთმა, ესპანეთმა, თურქეთმა, ბელგიამ, კანადამ, ტუნისმა და ლიბიამ ალ-ასადის მთავრობასთან დიპლომატიური კავშირი გაწყვიტეს. პარალელურად ვაშინგტონი იწყებს ოპოზიციური ძალების მხარდაჭერას: აწვდის მსუბუქ შეიარაღებას. ისლამური სახელმწიფო სირიის კონფლიქტში 2011 წლის აგვისტოში გამოჩნდა. მანამდე სუნიტი ისლამისტები ერაყის ტერიტორიაზე იბრძოდნენ დასავლური კოალიციის წინააღმდეგ და წარმოადგენდნენ ალ-ქაიდას ერაყულ ფრთას. 2006 წელს მათი ლიდერი აბუ ომარ ალ-ბაღდადი გამოცხადდა ემირად და ორგანიზაციას ახალი სახელი ერაყის ისლამური სახელმწიფო ეწოდა. 2012 წლის იანვარში სირიაში გამოჩნდა ისლამურის სახელწმიფოს ფარგლებში მოქმედი ორგანიზაცია ჯაბათ ალ-ნუსრა. 2014 წლის ივნისში, გამომდინარე იქიდან, რომ ისლამიტები იბრძოდნენ როგორც ერაყში, ასევე სირიაში, ერაყის ისლამური სახელმწიფოს სახელწოდება შეიცვალა და მას ეწოდა ისლამური სახელმწიფო ერაყსა და სირიაში (ISIS, ISIL). ალ ბაღდადი გამოცხადდა ხალიფად. 2014 წელს წარმატებული სამხედრო ოპერაციების პარალელურად ცნობილი ხდება, თუ რა სახის დანაშაულს ჩადიან ისლამისტები. თავად ალ-ბაღდადის მებრძოლები ავრცელებენ კადრებს, თუ როგოს სჯიან ქრისტიანებს, შიიტ მუსულმანებს, ქურთებს. წამება, სექსუალური ძალადობა, სიკვდილის დასჯის შუასაუკუნეების მეთოდები: თავის მოკვეთა, ცოცხლად დამარხვა ან წყალში დახრჩობა ისლამური სახელმწიფოს ხელწერად იქცა. გარდა ამისა, ცნობილი გახდა, რომ ანტიკური ქალაქი პალმირა და იქ მდებარე არაერთი ისტორიული მონუმენტი სწორედ დაეშის მებრძოლების მიერ განადგურდა. გარდა კონტროლირებად ტერიტორიაზე განხორციელებული ძალადობისა, ისლამური სახელმწიფო მიმართავს ტერორისტულ აქტებს. ყველაზე გახმაურებული 2015 წლის ნოემბერში, პარიზში მომხდარი ტერაქტია, რომელსაც 100-ზე მეტი ადამიანი ემსხვერპლა.

სირიაში ისლამური სახელმწიფოს გამოჩენის პარალელურად შეიცვალა აშშ პოლიტიკაც. 2014 წლის სექტემბრიდან აშშ სირიაში სამხედრო საჰაერო ძალების გამოყენებას იწყებს. საჰაერო დარტყმები ძირითადად ისლამური სახელმწიფოს წინააღმდეგ იყო მიმართული. ისლამური სახელმწიფოს წინააღმდეგ ასევე მოქმედებს საუდის არაბეთის მეთაურობით შექმნილი მუსულმანურ სახელმწიფოთა კოალიცია. 2015 წლის ნოემბრის პარიზის თავდასხმების შემდეგ საფრანგეთის საჰაერო ძალებმაც განახორციელეს საჰაერო შეტევები. მათი სამიზნე ისლამური სახელმწიფოს დე-ფაქტო დედაქალაქი – რაქა იყო. მხოლოდ 2014 წლის სექტებრიდან 2015 წლის 7 იანვრის პერიოდში ფრანგულმა საჰაერო ძალებმა 45 მისია განახორციელეს.

რუსეთი სირიის კრიზისში 2015 წლის 30 სექტემბერს ჩაერთო, როდესაც რუსეთის ფედერაციის დუმამ რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმირ პუტინის მოთხოვნა სირიაში საჰაერო იერიშების წამოწყების თაობაზე დაამტკიცა. პრეზიდენტ პუტინის თქმით, რუსეთის კონფლიქტში ჩაბმა პრევენციული მიზნებით იყო განპირობებული, რათა „იბრძოლოს ტერორისტებისა და შეიარაღებული დაჯგუფებების წინააღმდეგ, სანამ ისინი ჩვენს სახლებს არ მოადგებიან”. ტარტუსში განლაგებულია რუსეთის ფლოტი (მატერიალურ-ტექნიკური უზრუნველყოფის 720-ე პუნქტი), ხოლო ქალაქ ლატაკიაში – სირიაში მოქმედი რუსული სამხედრო საჰაერო ძალების ჯგუფი.

ოქტომბრის დასაწყისში სირიაში მებრძოლი მხარეების პოზიციები შემდეგნაირად გამოიყურებოდა:

1

სურათზე კარგად ჩანს, თუ რა ტერიტორიას აკონტროლებენ ქურთების არმია, ისლამური სახელმწიფო, ასადის ოპოზიცია და სირიის სამთავრობო ძალები. რუსების ერთ-ერთი პირველი საჰაერო იერიშები სწორედ ოპოზიციის სამხედრო პოზიციებზე განხორციელდა.

სირიაში რუსული და ამერიკული ავიაიერიშების სამიზნეთა შორის შესამჩნევი სხვაობაა. ორივე მხარე აცხადებს, რომ მათი საჰაერო დარტყმების მიზანია ტერორისტული დაჯგუფებების დამარცხება, თუმცა რუსეთის მიერ განხორციელებული ავიაიერიშების სამიზნე ხშირად არა ტერორისტული დაჯგუფებების მიერ დაკავებული ტერიტორიები, არამედ სირიის მებრძოლი ოპოზიციიაა.

ნიუ-იორკ თაიმსის მიერ გამოქვეყნებულ ქვემოთმოყვანილ რუკაზე წითელი ფერით აღნიშნულია ისლამური სახელმწიფოს მიერ კონტროლირებადი ტერიტორია, ყვითელი ფერით კი სირიელი ამბოხებულების მიერ კონტროლირებადი ტერიტორია. ნათლად ჩანს, რომ რუსული სამიზნეები უმეტესწილად არა ისლამური სახელმწიფოს, არამედ ოპოზიციის მიერ კონტროლირებად არეალს ფარავს.

2

საერთაშორისო კვლევითი ორგანიზაცია The Carter Center, რეგულარულად აგროვებს და აქვეყნებს მონაცემებს სირიაში არსებული სიტუაციის ირგვლივ. ცენტრის ანგარიშის მიხედვით, 2015 წლის ოქტომბრის განმავლობაში (ანგარიშში მოყვანილია მონაცემები 2015 წლის 30 ოქტომბრისთვის) რუსეთი აქტიურად ახორციელებდა სხვადასხვა პოზიციების დაბომბვას სირიაში და მუდმივად ამტკიცებდა, რომ მისი სამიზნეები ისლამური სახელმწიფოს ობიექტებს, „ტერორისტებს” ან მათთან დაკავშირებულ ძალებს მოიცავდა.

მიუხედავად ამისა, რუსული ავიადარტყმების დაახლოებით 85 % -ის სამიზნე არ ყოფილა ისლამური სახელმწიფო. The Carter Center – ის მონაცემებით, ოქტომბრის თვეში ყველაზე ინტენსიური ბრძოლები ჩრდილოეთ ჰამაში, იდლიბსა და ლატაკიაში მიმდინარეობდა. ეს სირიის ოპოზიციის ძირითადი ფრონტის ხაზებია. თვის დასაწყისისთვის სწორედ ეს არეალი წარმოადგენდა რუსული საჰაერო დაბომბვების 90%-ის სამიზნეს. ოქტომბრის ბოლოს, რუსული დარტყმების რიცხვი ამ არეალზე შემცირდა.

ნიუ-იორკ თაიმსში, 29 ოქტომბრით დათარიღებულ სტატიაში ნათქვამია, რომ სირიის სამთავრობო ძალების სახმელეთო ოპერაციები რუსულ საჰაერო დარტყმებთან კოორდინაციაში მიმდინარეობს და იმ არეალებზეა ფოკუსირებული, რომლებიც უკანასკნელ ხანებში ასადის ოპოზიციამ დაიკავა.

ასადისა და რუსეთის ერთობლივი კოორდინირებული ქმედების თაობაზე იტყობინება ვაშინგტონ პოსტიც, რომლის ცნობით, 7 ოქტომბერს რუსეთის კასპიიის ზღვის ფლოტმა კომპლექსური საზღვაო სარაკეტო იერიშები განახორციელა სირიელი ამბოხებულების წინააღმდეგ.

30 სექტემბერს, რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ საკუთარ საიტზე რუსული საჰაერო იერიშის ამსახველი ვიდეო განათავსა და განაცხადა, რომ თავდასხმათა პირველი ტალღის სამიზნე მოიცავდა მხოლოდ ისლამურ სახელმწიფოს, რომელიც სირიის საკმაოდ ვრცელ ნაწილს აკონტროლებს და როგორც ასადის რეჟიმის, ასევე ამბოხებულების წინააღმდეგ იბრძვის. მომდევნო დღეს, გაეროში პრესკონფერენციაზე რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა განაცხადა, რომ რუსული საჰაერო იერიშები იგივე სამიზნეებს ურტყამენ, რასაც აშშ და დასძინა, რომ „თუ ჯგუფი გამოიყურება, მოქმედებს და იბრძვის როგორც ტერორისტი – ე. ი ისინი ტერორისტები არიან”.

„ისლამური სახელმწიფო” აღმ. სირიასა და ჩრდილოეთ ერაყის ნაწილს აკონტროლებს. შესაბამისად, რუსულ დაბომბვებს სწორედ აღნიშნული არეალები უნდა მოეცვა. მიუხედავად ამისა, რუსული სამიზნეების უმეტესობა სირიის ჩრდილო/დასავლეთს – ასადის ოპოზიციის დისლოკაციის ადგილს ბომბავდა, რაც ბადებს საფუძვლიან ეჭვს, რომ რუსული ავიაიერიშების მიზანი ასადის რეჟიმის შენარჩუნებაა.

Amnesty International-ის მონაცემებით, 2015 წლის სექტემბერ-ნოემბერში რუსული საჰაერო იერიშების შედეგად 200-ზე მეტი მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. ერთ-ერთი შეტევა განხორციელდა 15 ოქტომბერს, რომლის დროსაც 46 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა, მათ შორის 32 ბავშვი და 1 1 ქალი. ისინი თავს აფარებდნენ ქალაქ ალ-განტუს ადმინისტრაციულ შენობას. ადამიანის უფლებების სირიის სადამკვირვებლო ცენტრის 16 დეკემბრის უახლესი მონაცემებით, უკანასკნელი 2 კვირის განმავლობაში, რუსეთისა და ასადის რეჟიმის საჰაერო ძალების მიერ წარმოებული საჰაერო დარტყმების შედეგად, დაიღუპა 353 სამოქალაქო პირი და დაშავდა 1000 მშვიდობიანი მოქალაქე. დაღუპულთა შორის არიან ბავშვები (94) და ქალები (60). საჰაერო თავდასხმებმა ადამიანები საცხოვრებელი სახლისა და მატერიალური ქონების გარეშე დატოვა.

უკვე აღინიშნა, რომ სირიის სამოქალაქო ომი კომპლექსურია და მებრძოლი მხარეების ინტერესები მარტივი გასაგები არ არის. მსგავს პრობლემებს ვხედავთ საერთაშორისო ძალებთანაც. მიუხედავად ამისა, აშშ და რუსეთის სამთავრობო პოზიციები მეტნაკლებად ცხადი იყო. სირიაში სამოქალაქო ომის დასაწყისიდანვე ვაშინგტონმა მხარდაჭერა სირიის ოპოზიციას გამოუცხადა და ასადის მთავრობასთან კავშირი გაწყვიტა. მოსკოვი კი ასადის მთავრობას თავიდნავე მხარს უჭერდა. 2015 წლის სექტემბრის ბოლოს, როდესაც რუსეთი უშუალოდ ჩაერთო სირიის კრიზისში, ის პერიოდია, როდესაც ერთის მხრივ ისლამური სახელმწიფოს, ხოლო მეორეს მხრივ ოპოზიციის ძალებთან მებრძოლ ბაშარ ალ-ასადს, როგორც ჩანს, ბრძოლის გაგრძელების რესურსი ეწურებოდა ან კითხვის ნიშნის ქვეშ დგებოდა. სწორედ რუსული ინტერვენციის შედეგად დაიხია უკან სირიის ოპოზიციამ რიგი პუნქტებიდან. მოყვანილი ფაქტებიდან გამომდინარე შესაძლებელია ითქვას, რომ მოსკოვის ინტერესი ასადის ხელისუფლების შენარჩუნებაა და ამ მიზნის მისაღწევად ის თავდაპირველად ბომბავდა ოპოზიციას, ხოლო შემდეგ ისლამურ სახელმწიფოს. ამის მიზეზი მდგომარეობდა იმაში, რომ ასადის ხელისუფლების საკვანძო პუნქტებთან სწორედ ოპოზიციის ფრონტი იყო გახსნილი და ეს ძალა წარმოადგენდა ნომერ პირველ საფრთხეს.

მომზადებულია The New York Times – ის, The Carter Center – ის, The Washington Post – ის , Amnesty International -ის  და ადამიანის უფლებების სირიის სადამკვირვებლო ცენტრის მასალებზე დაყრდნობით.

დარღვევის ტიპი: დეზინფორმაცია
ქვეყანა/ორგანიზაცია: აშშ, რუსეთი, სირია
წყარო

ბოლო სიახლეები

Welcome Back!

Login to your account below

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Add New Playlist